Luis
Gonzalez-Carvajal
IDATZ
argitaletxea, Donostia, 1990
Sakramentuen barruko egitura
Gure analisi antropologikoan aurreratu
genuen egitura daukate zazpi sakramentuek: Errealitate ikustezin
bat gureganatzen duten ezaugarri ikuskorrak dira sakramentuak[1].
Errealitate
ikustezin hori Jainkoa bera baizik ez da. Sakramentuak Jainkoarekin egiten
diren topaketak dira; zentzuen bitartez gertatzen diren
topaketak, gure gorputz izaerak eskatzen duen bezala:
«Gizakiari berezkoa zaio gauza
ulerkorretara gauza sentikorren bidez iristea, eta ezaugarriak zenbait gauzaren
ezagutzara iristeko bitartekoak dira (...) Beharrezkoak dira, beraz, sakramentuentzat,
gauza sentikorrak»[2].
Ezaugarri
sakramentalak ez dira edonolako ezaugarri batzu, salbamen tresnatzat
arbitrarioki hartuak izan direnak, baizik eta berezko ahalmen ebokatzailea
daukate: urpean murgiltzea, bizitza berri bat has dadin aurrekoaren hiltzearen
ezaugarri adierazkorra da; elkarri banaturiko ogia eta ardoa senidetasunaren
ezaugarri dira; e.a.
Zoritxarrez,
sakramentua baliagarria izateko beharrezkoak diren minimoak gordetzeaz gehiegi
kezkatzen zen pentsamolde legalista bat, ezaugarriak suntsitzen joan da,
pixkanaka-pixkanaka: Bataioa buru gaineko ur ttantta (gutxi) batzuren bitar-
tez, murgiltze ekintza adierazkorragoaren ordez; ogia ez dirudien ogia; eskuz
esku iragaten ez den edontzia... Gaur erabiltzen diren ezaugarriek galdu dute,
orohar, beren eraginkortasun ebokatzailea; berez ezer gutxi diote eta azalpenak
egin behar zaizkie. Baina, jakina, ezaugarri bati azalpena egin beharrak esan
nahi du, isilean onartzen dela dagoeneko ez dela ezaugarri.
Garrantzizkoa da gogoratzea, Santo
Tomasekin batera, «sakramentua ezaugarrien sailekoa dela»[3] eta
«baliagarritasun» minimalista hori dela, neurri handi batetan, gaur askok
sakramentuen aurrean esperimentatzen duten jakinmin ezaren erantzulea.
«Ken
ezazu hitza: zer da ura, ura baino? Baina hitza elementuari elkartzen zaionean,
sakramentu egiten da, hau hitz ikuskorra bezala bait da»[4].
Baina
hitza beharrezkoa da, ez ezaugarria azaltzeko, ezaugarriak adierazten duen
salbamena bertara ekartzeko baizik.
Izan
ere, sakramentuen eraginkortasun misteriotsu hori da beraien gauzarik handiena,
baina baita onartzen zailena dena ere. Erraza da ulertzea beraien
eraginkortasun pedagogikoa, baina askoz zailagoa, beren salbamenezko
eraginkortasunean sinestea. Eraginkortasun hori, San Anbrosiok dioen bezala,
Jainkoaren hitz ahaltsuak bakarrik adieraz dezake:
«Jaunak agindu eta zerua egin zen;
Jaunak agindu eta lurra egin zen; Jaunak agindu eta itsasoak egin ziren; Jaunak
agindu eta kreatura guztiak sortu ziren. Begira, bada, zein eraginkorra den Jainkoaren
hitza. Ahaltsua da benetan Haren hitza, berorren bitartez, lehenagotik ez zena
izaten hasten bait da; baina zenbatez ahaltsuagoa ez ote da izango, lehenagotik
ziren gauzak beste bal izatera aldatzeko»[5].
[1] Trentok,
Tourseko Berengariok San Agustini egotzi zion formula berea eginez, honela
definitu zituen: «Grazia ikustezin baten forma ikuskorra» (DS 1.639 = D 876).
[2] Aouinoko
Tomas, Suma
Teologica, 3, q. 60, a. 4 (BAC, 13. t., Madrid,
1957, 29 or.).
[3] Aouinoko Tomas, Suma Teologica, 3, q. 60, a. 1 (BAC, 13. t., Madrid,
1957, 23 or.).
[4] Hiponako
Agustin, Sobre
el Evangelio de San Juan,
80. trat. 3 (Obras
completas de San Agustin,
14. t., BAC, Madrid, 2. arg., 1965, 364 or.).
[5] Milango Ambrosio, Los sacramentos, 4. lib., 4. kap., 15. zk. (Plantin,
Buenos Aires, 1954, 52 or.).
No hay comentarios:
Publicar un comentario